Het ministerie van VWS biedt een tijdelijke financiële regeling voor preventief sneltesten voor werknemers in bedrijven waar thuiswerken geen optie is en 1,5 meter afstand houden door de aard van het werk moeilijk is. De regeling loopt tot 31 mei.

Via arbodiensten en BIG-geregistreerde artsen
Arbodiensten en BIG-geregistreerde artsen kunnen zich voor de tijdelijke regeling aanmelden. Zij maken afspraken met werkgevers en voeren de testen uit, en ontvangen via de regeling per test een tegemoetkoming van 20 euro (exclusief btw). Daarbij gaat het om antigeensneltesten en testen voor begeleide zelfafname. Het advies is om die preventieve testen twee keer per week af te nemen.

Eigen teststraat?
Er zijn meerdere mogelijkheden om de samenwerking met een BIG-geregistreerde arts vorm te geven. Zo zijn er commerciële aanbieders die gebruikmaken van de regeling en waarmee werkgevers een overeenkomst aan kunnen gaan. Wie op een locatie zit waar meerdere bedrijven preventieve testen willen afnemen, kan overwegen om (samen) een eigen prikstraat in te richten. Als er voldoende medewerkers zijn die eraan deelnemen, kan dat voordeliger zijn dan een externe aanbieder inschakelen.

Meer informatie: werkgeverstesten.nl.

.

In de nieuwe Wet op de Lijkbezorging dient de borging van de kwaliteit van postmortale zorg wettelijk verankerd te worden. Dat is in het belang van nabestaanden. Zij moeten verzekerd zijn van professionele en optimale zorg aan het lichaam van de overledene. En mocht dat tot klachten leiden, dan moeten die in alle gevallen tot tevredenheid van de nabestaanden worden opgelost.

Dit is de kern van een advies van de VMG aan het ministerie van BZK, dat de wetsherziening momenteel voorbereidt. Het probleem is dat veel van de 2400 uitvaartondernemingen in Nederland klein zijn en niet aangesloten bij eerdere kwaliteitsinitiatieven in de uitvaartbranche, niet vallen onder gedragscode en gedragsregels van de VMG, noch aangesloten zijn bij het Klachteninstituut.

“Voor een nabestaande die de kwaliteitscertificering niet snel herkent, is het soms een gok aan wie hij of zij het lichaam van de overledene toevertrouwt”, zegt secretaris Hans Heikoop van de VMG. “Dat is maatschappelijk niet wenselijk. Het is ook slecht voor de sector als ondermaatse zorg wordt geleverd of als klachten daarover niet ontvankelijk blijken te zijn.”

De uitvaartceremonie is heel zichtbaar en voor nabestaanden goed te beoordelen. De kwaliteit van de postmortale zorg aan het lichaam is een kwestie van vertrouwen. De relevante kwaliteitsnormen hebben mortuariumbeheerders en uitvaartverzorgers wel in huis. Maar de wetgever kan als enige zorgen dat alle partijen in een versnipperde uitvaartsector die ook daadwerkelijk naleven.

De tarieven die de ziekenhuizen en mortuariumbeheerders berekenen voor koeling en verblijf van overledenen zijn niet altijd gemakkelijk te vinden. Het vergt soms veel zoekwerk en in enkele gevallen ontbreken ze op websites van ziekenhuizen en mortuariumbeheerders. Dit kan leiden tot onbegrip bij nabestaanden, die conform wettelijk voorschrift deze kosten betalen.

De VMG doet dan ook opnieuw een dringend beroep op alle ziekenhuizen en mortuaria om te controleren of de regels van het mortuarium en de tarieven die daarbij horen goed zichtbaar zijn op de website of met voor de hand liggende zoekwoorden gemakkelijk te vinden zijn.

De gedragsregels van de VMG stellen als voorwaarde voor het koelen van de overledene dat de hieraan verbonden kosten staan beschreven in de patiënten informatie die de zorginstelling aan de nabestaanden ter hand stelt. Vindbaarheid van de informatie op de website bewerkstelligt de beoogde transparantie.

Mortuaria hebben in samenwerking met ziekenhuizen en uitvaartondernemingen laten zien dat zij in tijden van crisis flexibel kunnen zijn en ook met een hoge oversterfte de zorg voor overledenen kunnen bieden zonder op kwaliteit in te boeten. Afscheid nemen door nabestaanden is in het afgelopen jaar, binnen de geldende beperkingen van de coronamaatregelen, vanuit de zorg onverminderd gefaciliteerd.

Dit blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau International Safety Research (ISR) Nederland in opdracht van het ministerie van BZK. Het onderzoek richtte zich op de ervaringen in de eerste besmettingsgolf in het voorjaar van 2020, toen met name het zuidoosten van Nederland met een grote oversterfte werd geconfronteerd. De conclusie bevestigt het beeld dat naar voren kwam uit een inventarisatie onder de leden, die de VMG afgelopen zomer heeft uitgevoerd.

Het ISR-rapport concludeert dat de uitvaartbranche ook bij pieksterfte of oversterfte over een langere periode de essentiële processen weet te continueren, al was daar zeker in het begin van de COVID-crisis wel crisisbeheersing voor nodig. Continuïteit is sterk afhankelijk van inzet en beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel. Daarnaast wijst ISR nutsvoorzieningen (elektriciteit, gas, water), vervoersmiddelen en ICT aan als kritieke factoren in tijden van crisis.

Het rapport kent de uitvaartsector een belangrijke maatschappelijke functie toe omdat waardig afscheid kunnen nemen van een overledene essentieel is voor de rouwverwerking van nabestaanden. Deze functie is volgens ISR essentieel voor de Nederlandse samenleving en uitval of verstoring leidt tot ernstige maatschappelijke ontwrichting.

Voor de mortuaria in zuidoost Nederland bleek tijdens de piek de beschikbare koelcapaciteit een knelpunt, dat in goede samenwerking en met alerte extra inzet en inhuur overwonnen werd. Om in het vervolg beter voorbereid te zijn heeft de VMG de beschikbare koelcapaciteit in Nederlandse ziekenhuizen geïnventariseerd. Daaruit blijkt dat er een standaardcapaciteit is van 900 plekken wat op korte termijn met 15 tot 20% kan worden uitgebreid door gebruik te maken van extra potentieel dat ziekenhuizen in kunnen zetten en door gebruik te maken van private (mobiele) koel- en vriescellen.

De inventarisatie past in de aanbevelingen van het rapport, met name om duidelijkheid te scheppen over beschikbare funeraire capaciteit en waar nodig voor reservecapaciteit. De sector wordt verder geadviseerd kennis over crisisbeheersing uit te wisselen en voorbereiding op eventuele crises te verbeteren. De overheid dient bij zowel regionale als nationale crisisbeheersing oog te hebben voor het belang van de (essentiële) uitvaartprocessen en zorgen dat de risico’s voor die processen zijn opgenomen in regionale en nationale crisisplannen. Daarnaast beveelt ISR aan om mogelijke psychosociale effecten van verstoorde uitvaartprocessen beter in beeld te brengen.

Het afgelopen jaar is het aantal klachten dat is ingediend bij de Ombudsman Uitvaartwezen significant gedaald. Terwijl het aantal sterfgevallen als gevolg van de pandemie toenam, daalde het aantal klachten van 145 in 2019 naar 115 in het coronajaar. Daarmee komt een einde aan de jaarlijkse stijging van het aantal klachten sinds het Klachteninstituut in 2014 zijn werk begon.

Dit blijkt uit het jaarverslag van de Ombudsman. De ombudsman staat open voor klachten over de leden van de koepels van uitvaartverenigingen (Nardus), uitvaartondernemingen (BGNU), crematoria (LVC), begraafplaatsen (LOB) en mortuaria (VMG). In een verslagjaar met ingrijpende beperkingen, noodzakelijke extra maatregelen en een hogere werkdruk wordt de flexibiliteit en professionaliteit van de uitvaartbranche weerspiegeld in een daling van het aantal klachten.

De Ombudsman heeft het afgelopen jaar in antwoord op een klacht 13 maal een bindend advies gegeven. In negen gevallen werd de klacht opgelost, waarvan driemaal door bemiddeling, en vijf klachten werden ingetrokken. Twee klachten hadden betrekking op mortuaria en die zijn beide ongegrond verklaard.

Een kwart van de klachten was niet ontvankelijk omdat die niet eerst ingediend waren bij de uitvaartondernemer of omdat diens reactie niet was afgewacht. Ruim de helft van de ingediende klachten nam de Ombudsman niet in behandeling omdat hij niet bevoegd was, onder meer omdat het niet gaat om de uitvaartbranche, omdat de klager geen opdrachtgever is of, in 14 gevallen, omdat de uitvaartondernemer waarop de klacht betrekking heeft niet is aangesloten bij het Klachteninstituut.

Beste Leden,

Wij hebben een bewogen jaar achter de rug. Op de pieken van de besmettingsgolven heeft u zich in het voorjaar en opnieuw in de afgelopen maanden tot het uiterste moeten inzetten om een volwaardige zorg en conservering van overledenen te waarborgen zodat nabestaanden op een zo waardig mogelijke manier afscheid kunnen nemen.

Met meer overlijdens en met een door besmetting en quarantaine geplaagde bezetting was dat niet eenvoudig, maar tot heden wel succesvol. Graag spreken wij ook hier onze grote waardering uit voor die aanhoudende inzet van u en uw medewerkers! En voor de goede, nauwe samenwerking met anderen in de uitvaartketen, waar we in het belang van nabestaanden nog steeds aandacht voor moeten hebben.

Die samenwerking is getest en veelal hecht gebleken. Geholpen door de afspraken over onze werkrelatie met ziekenhuizen en uitvaartverzorgers, die wij de afgelopen twee jaar gemaakt hebben én de samenwerkingsbereidheid van alle ketenpartijen is in de pandemie een volwaardige postmortale zorg overeind gebleven. De stresstest van 2020 heeft dat overleg met ketenpartners verbreed naar de overheid en op een hoger plan gebracht. We hebben onze waardering voor de goede samenwerking ook kenbaar gemaakt in een nieuwjaarsbrief aan onze relaties in de keten.

We moeten onze gezamenlijke inzet volhouden, zeker nu de Britse mutant van het virus ook in Nederland de kop opsteekt. We moeten ons voorbereiden op een nieuwe test van de capaciteit van onze zorg als de sterfte hier versnelt in het tempo dat we in Groot- Brittannië en Ierland zien. Op basis van het Britse voortschrijdend gemiddelde zou de coronasterfte in Nederland over de komende maand ruim kunnen verdubbelen van 120 naar 280 per dag, zo berekende DELA. Laten we hopen dat de lockdown voorkomt dat het zover komt, maar laten we ons niettemin voorbereiden op een grimmig scenario.

Wij zijn er om u te steunen, te informeren en uw vragen te beantwoorden. Aarzel niet om contact op te nemen! Met de partners in de uitvaartketen en de overheid blijven wij in overleg om te voorzien in acute noden en om knelpunten op te lossen. En wij maken ons hard bij de overheid voor een spoedige vaccinatie van u en uw medewerkers.

Op 11 maart spreken wij u graag in een breder kader, op onze uitgestelde Algemene Ledenvergadering. Wellicht kan dat fysiek, maar als dat niet kan via een online platform. Wij realiseren ons dat u druk bent, maar roepen u op tijd te maken voor overleg met ons en met uw vakgenoten juist om onze zorg en onze bedrijven crisisbestendig te maken.

Bedwinging van het virus is in zicht. Ik wens u gezondheid en moed op weg naar een goede afloop in 2021!

De Vereniging van Mortuariumbeheerders in de Gezondheidszorg (VMG) heeft alle procedures rond de zorg tussen overlijden in het ziekenhuis en uitvaartverzorging geëvalueerd en in heldere regels en protocollen vastgelegd. De verduidelijking van regels en procedures maakt de rolverdeling tussen het ziekenhuis, het aan het ziekenhuis verbonden mortuariumbeheerder en de uitvaartverzorger transparant. Dit voorkomt dat nabestaanden pijnlijk verrast kunnen worden door de taakverdeling van partijen of door kosten die zij in rekening brengen.

“De regels, procedures en onderliggende principes zijn niet nieuw”, zegt Joris Huizinga, voorzitter van de VMG. “Maar in de praktijk verschilde soms de interpretatie of werden ze losjes toegepast. Met name in de verhouding tussen mortuariumbeheerder en uitvaartverzorgers, gaf dat weleens frictie. De aanscherping die we nu doorvoeren moet die frictie voorkomen en vooral zorgen dat nabestaanden daar geen last van ondervinden.”

De afgelopen jaren hebben zulke fricties enkele conflicten veroorzaakt. Het zijn incidenten, maar zij zijn voor nabestaanden uiterst pijnlijk en hebben tot Kamervragen geleid. De VMG heeft daarop evaluatie en herformulering van regels en procedures aangekondigd, die is uitgevoerd in overleg met de branchevereniging van keurmerkuitvaartverzorgers BGNU. Het resultaat is inmiddels gecommuniceerd aan het betrokken ministerie van Volksgezondheid.

Gedragsregels vastgelegd

Mortuariumbeheerders zijn specialisten in het bewaren en in goede conditie houden of brengen van de lichamen van overledenen. Onmiddellijk na overlijden verrichten zij in opdracht van het ziekenhuis alle noodzakelijke handelingen, zoals verwijderen van infuuslijnen of katheters, hechten van (incisie)wonden of voorbereiden op donatie of obductie. Zij zijn verplicht vanaf uiterlijk drie uur na overlijden het lichaam te koelen op kosten van nabestaanden of hun uitvaartverzorger, ongeacht of zij daar opdracht voor hebben ontvangen. Daarnaast kunnen zij uitsluitend in opdracht van nabestaanden wenselijke zorg verlenen, zoals verzorgen en kleden, coifferen van de overledene en het faciliteren van een (rituele) wassing, al dan niet samen met nabestaanden.

Om in eigen kring elk misverstand over regels en procedures weg te nemen, heeft de VMG haar bestaande gedragscode uitgewerkt in een aantal gedragsregels. Die schrijven onder meer voor dat opdrachten van nabestaanden of hun uitvaartverzorgers altijd worden vastgelegd in een ondertekend formulier, waarbij vooraf wordt aangegeven wat de kosten zijn. In overleg met de ziekenhuizen worden de algemene voorwaarden van ziekenhuizen en beheerders en informatie op hun websites waar nodig aangepast. Een nieuwe brochure voor nabestaanden legt uit hoe rollen, taken en kosten zijn verdeeld en welke keuzevrijheid zij daarbij hebben.

Keuze aan nabestaanden

In de gedragsregels is opgenomen dat mortuariumbeheerders die ook uitvaartdiensten leveren in hun contacten met nabestaanden de keuzevrijheid aan de orde stellen en expliciet verwijzen naar alternatieve mogelijkheden van uitvaartzorg in de regio. Daarmee wordt een potentiële twistappel tussen marktpartijen expliciet geadresseerd en een gelijk speelveld bevorderd.

Overigens benadrukt voorzitter Huizinga dat de postmortale zorg in bijna alle gevallen probleemloos verloopt en vloeiend overgaat in uitvaartzorg. “De wenselijke zorg na overlijden is opgenomen in veel naturaverzekeringen en in andere gevallen neemt de verzorger van de uitvaart die als voorschotpost op de uitvaartnota voor zijn rekening. Nabestaanden hebben zo één aanspreekpunt dat de zorg en de facturering daarvan coördineert.”

Voor meer informatie:

Hein Haenen, contactpersoon namens de VMG, 06 83984686, [email protected]

Beste leden,

Gezien de ontwikkeling van de 2e golf van de Covid-19-pandemie en conform de dringende adviezen van de overheid heeft het bestuur van de VMG besloten tot

Uitstel van de Algemene Ledenvergadering

die gepland was op 19 november aanstaande.

Het bestuur hecht aan interactie en vrije gedachtewisseling met de leden en hoopt op 11 maart 2021 alsnog onze Algemene Ledenvergadering face-to-face te kunnen houden. De formele agendapunten, waaronder de goedkeuring van de jaarrekening en samenstelling van het bestuur, zijn volledig voorbereid en op orde en zullen op die vergadering ter goedkeuring aan de leden worden voorgelegd.

Het uitstel spijt ons, want er is in het roerige jaar 2020 veel te bespreken. In afwachting van de ALV willen wij u in deze nieuwsbrief alvast bijpraten over een aantal belangrijke ontwikkelingen die ons werk als mortuariumbeheerder en onze positie in de postmortale- en professionele zorgomgeving raken.

1.    Ervaringen in de pandemie

Tijdens de eerste golf van de pandemie heeft de zorg, en ook de mortuariumzorg, een stress test ondergaan. Daaruit kunnen we belangrijke lessen trekken voor het vervolg van de pandemie en voor rampen met een vergelijkbare impact die ons zouden kunnen treffen. Vereniging en leden hebben onderling al ervaringen uitgewisseld met elkaar en met hun ketenpartners, landelijk en in de regio. Op verzoek van het ministerie van BZK heeft de VMG de ervaringen van haar leden geïnventariseerd. De highlights:

• Het beroep op mortuariumdienstverlening schoot omhoog in de 1e golf, al verschilt dat sterk per regio. Mortuaria rond Amsterdam melden 40% meer overledenen op de piek, terwijl dat in Brabant en Limburg kon oplopen tot twee-en-halve maal het normale
• Het grote beroep op mortuaria werd veroorzaakt door oversterfte in de ziekenhuizen, door minder opbaringen thuis en soms ook doordat overledenen langer in het mortuarium verbleven en vaker gevraagd werd om totale wenselijke zorg inclusief het inkisten in het
• Belangrijkste knelpunt tijdens de 1e golf was bij alle leden een gebrek aan persoonlijke Op advies van de VMG heeft het ministerie de functie mortuariummedewerker aangemerkt als essentieel beroep, waardoor mortuaria voorrang krijgen bij distributie van mondkapjes en andere beschermingsmiddelen.
• Mortuaria in Zuid-Nederland liepen tegen de grenzen van verblijf- en koelcapaciteit aan. Dit hebben zij zelf opgelost door extra ligplaatsen te creëren, door koelcontainers in te huren en door in overleg met ketenpartners optimaal gebruik te maken van andere capaciteit in de regio.
• Personele bezetting was krap door een combinatie van hoger aanbod en uitval van medewerkers door besmetting of quarantaine in de privé omgeving. Dit hebben de leden opgevangen met een combinatie van hard (over-) werken, goede planning in overleg met het ziekenhuis en extra emotionele en praktische ondersteuning van

Kritische factoren voor de continuïteit van mortuaria zijn:

• Een solide (nood-) voorraad beschermingsmiddelen en een soepele verdeling daarvan;
• Voldoende extra koel- en verblijfcapaciteit en waarborg van de (nood-) stroomvoorziening;
• Personele bezetting beschikbaar houden en kunnen opschalen in noodsituaties;
• Goede afstemming met ziekenhuizen en rouwtransporteurs/uitvaartverzorgers om overdragen van overledenen aan en door het mortuarium optimaal te kunnen reguleren en

Op grond hiervan heeft de VMG het volgende advies uitgebracht aan het ministerie:

• Stel een draaiboek op voor de respons op een pandemie op nationaal niveau, met een inventarisatie van maatregelen in verschillende stadia van uitbraak;
• Stel richtlijnen op voor aansturing, coördinatie en communicatie op nationaal niveau en voor de veiligheidsregio’s in relatie met ziekenhuizen, mortuaria en uitvaartverzorgers;
• Leg een (nood-)voorraad van beschermingsmiddelen aan met regels en procedures voor de verdeling hiervan;
• Organiseer een inventarisatie van beschikbare koelcapaciteit in alle veiligheidsregio’s en de mogelijkheden om die op te schalen tot het vereiste niveau in noodsituaties;
• Inventariseer de nood-elektriciteitsvoorziening voor de aanwezige koelcapaciteit en toets of de noodstroom toereikend is in verschillende rampenscenario’s.

2.    Stand van zaken Wet op de Lijkbezorging

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft de afgelopen drie maanden 4 rondetafelgesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de uitvaartsector, ter voorbereiding op een modernisering van de Wet op de Lijkbezorging. In deze bijeenkomsten hebben de verschillende deelnemers hun inbreng gegeven op bestaande knelpunten in de praktijk, op normen die aan de postmortale zorg gesteld zouden moeten worden en op de zorgplicht die iedere partij heeft.

Secretaris Hans Heikoop nam aan de bijeenkomsten deel namens de VMG. Hij heeft met name gepleit voor opname van een set concrete kwaliteitsnormen in de nieuwe Wet. Zo’n algemeen geldende en dwingende normenset geeft handen en voeten aan wat de consument mag verwachten en brengt de consumentenbescherming op een hoger niveau.

In dit kader is ook (weer) gesproken over het wettelijk vastleggen van de verplichting altijd binnen drie uur na overlijden te beginnen met het koelen van een lichaam, op kosten van de opdrachtgever van de uitvaart. De verificatie van de opdracht bij overdracht van het lichaam van de overledene, conform de aangescherpte VMG-richtlijnen, is ook voorgedragen voor opname in de wet, net als een verplichte certificering van medewerkers postmortale zorg en vervoer.

Het ministerie laat de ontwikkeling van een set kwaliteitsnormen aan de sector. De Stichting Keurmerk Uitvaartzorg (SKU) zal daartoe een aantal branchebijeenkomsten organiseren met verschillende vertegenwoordigers van uitvaartverzorgers, verzekeraars, rouwtransporteurs en mortuariumbeheerders. Op grond daarvan zal de sector advies uitbrengen aan het ministerie dat zal bepalen in hoeverre zelfregulering uitkomst kan bieden en welke normen in de wet moeten worden vastgelegd. Komend voorjaar zal het ministerie een eerste concept van de aangepaste wet publiceren waarop consultatie zal plaatsvinden.

Het overleg tussen ministerie en sector bouwt voort op het rapport over kwaliteitsborging in de uitvaartsector dat Ton Heerts een jaar geleden heeft uitgebracht. In dat kader is de oprichting van een centraal bureau voor de uitvaartbranche voorzien, met een eigen directeur en adviesraad. Dit bureau wordt inmiddels in de steigers gezet en kan een ondersteunende rol gaan spelen in ontwikkeling van kwaliteitsnormen en advisering bij het formuleren en vaststellen van de nieuwe Wet op de Lijkbezorging. Het bureau kan ook fungeren als de zetel van de Ombudsman, die in een nieuwe opzet als het aan de VMG ligt, toegankelijk is voor alle consumenten en niet slechts voor klanten van aangesloten organisaties

3.    Profilering VMG

Zowel in het overleg met overheid, en alsmede in het overleg met de ketenpartners over de aanpak van de Covid-pandemie zijn partijen zich bewust geworden van de maatschappelijke functie van mortuariumbeheerders, met name:

• De bufferfunctie van het mortuarium bij pandemieën en rampen: daar moet een plotselinge oversterfte worden opgevangen om een verantwoorde lijkbezorging mogelijk te maken; de uitval van de mortuariumzorg in bv. Bergamo en de VS heeft het belang van deze functie onderstreept;
• Verzekering van een volwaardige verzorging en conservering van het lichaam van een overledene, om een zo volwaardig mogelijk afscheid door nabestaanden mogelijk te

In dit overleg en het tegelijkertijd lopende overleg over de nieuwe Wet op de Lijkbezorging én aan de ronde tafels over kwaliteitsborging is de rol van de VMG als autoriteit op het gebied van de zorg onmiddellijk na overlijden en als adviseur van de overheid sterk naar voren gekomen. Op grond van deze ontwikkeling heeft het bestuur van de Vereniging het profiel van de vereniging geëvalueerd en nader aangescherpt. Het volgende conceptprofiel is opgesteld waarin zowel de vakmatige kwaliteit als de maatschappelijke functie duidelijk naar voren komen. Wij zullen het concept (dat een vervolg is op hetgeen wij tijdens de afgelopen ALV al met u bespraken) op de eerstvolgende ALV graag met u doornemen:

De VMG is een vereniging van specialisten in de mortuariumzorg. Zij richt zich op bevordering en borging van kwalitatief hoogwaardige zorg onmiddellijk na overlijden, die haar leden primair verstrekken in opdracht van instellingen voor Gezondheidszorg of de politie.

Mortuaria hebben een belangrijke maatschappelijke taak. Zij zorgen dat het lichaam van eenieder die in het ziekenhuis overlijdt geconserveerd wordt, zo lang als nodig, totdat de voorbereidingen voor een uitvaart kunnen worden getroffen. Goede conservering van het lichaam en deskundige postmortale zorg getuigen van respect voor de overledene en dragen eraan bij dat nabestaanden volwaardig afscheid kunnen nemen.

Mortuariumzorg is een specialisme dat ziekenhuizen, of andere instellingen, in eigen beheer uitoefenen of dat door ziekenhuizen of politie is uitbesteed aan een zelfstandige mortuariumbeheerder. In alle gevallen zijn dezelfde gedragsregels en kwaliteitsnormen van toepassing.

De VMG adviseert de overheid over de inrichting en de normering van de postmortale zorg. Zij stemt regels en procedures af met haar primaire opdrachtgevers en maakt daarover afspraken met betrokken partijen in de uitvaartbranche.

4.    Tarieven op de website

Met enige regelmaat ontstaat er discussie over ‘verborgen’ tarieven die in rekening zouden worden gebracht voor de zorg onmiddellijk na overlijden. Nabestaanden zouden worden verrast door de kosten van koeling en verblijf in het ziekenhuismortuarium en klagen dat zij niet van de tarieven op de hoogte waren of die niet terug konden vinden. Zoals het bestuur al vaker heeft aangegeven: nabestaanden mogen van ons volledige transparantie over de tarieven verwachten!

Wij vragen daarom al onze leden nogmaals om te controleren of met name de tarieven van verblijf en koeling vanaf drie uur na overlijden, duidelijk worden vermeld en goed vindbaar zijn op uw website. Wij hebben ook ziekenhuizen gevraagd om hun communicatie met nabestaanden op de website te controleren en waar nodige te optimaliseren. We willen onze leden dan ook aanmoedigen om dit bespreekbaar te maken bij het ziekenhuis waar u beheerder bent, als dit nog niet is gebeurd.

Samen kunnen en moeten we onaangename verrassingen van nabestaanden voorkomen.

5.    Nieuw model-overdrachtsformulier

Incidenten rond de overdracht van het lichaam van een overledene, bijvoorbeeld aan de verkeerde partij, tegen de wens van nabestaanden, gebeuren gelukkig niet vaak. Maar áls het gebeurt, is het uiterst pijnlijk en schadelijk voor de nabestaanden en voor ons imago als professionele zaakwaarnemer. De Ombudsman van de Stichting Klachteninstituut Uitvaartwezen heeft vorig jaar een klacht toegewezen tegen een mortuariumbeheerder die zonder opdracht van de nabestaanden en zonder getekend opdrachtformulier het lichaam van de overledene meegaf aan een uitvaartverzorger die geen opdracht had om de uitvaart te verzorgen.

De Ombudsman adviseerde mortuariumbeheerders daarbij als standaardhandeling aan de uitvaartverzorger/ rouwvervoerder te vragen om de ondertekende kostenbegroting, dan wel de opdracht tot uitvaart te overleggen. In de praktijk wordt ook een opdrachtbevestiging door nabestaanden vanaf een bij het mortuarium bekend telefoonnummer of mailadres als sluitende controle gebruikt.

Wij hebben u eerder over de aangescherpte opdrachtcontrole geïnformeerd en zien dat die zijn intrede heeft gedaan in de praktijk. Graag ondersteunen wij een zorgvuldige overdracht nog meer met een aangepast model-overdrachtformulier, waarin de extra controle van de opdrachtgever is opgenomen. U vindt het model-formulier als PDF download op onze website. Om een eigen versie van het overdrachtsformulier te maken, kunt u een word-versie aanvragen bij ons secretariaat, via verenigingvanmortuariumbeheerders.nl. Een zorgvuldige overdracht is van groot belang voor de nabestaanden en daarmee ook voor de mortuariumbeheerder.

Tot zover onze extra berichtgeving naar aanleiding van de vele actuele ontwikkelingen. Schroom niet contact op te nemen met ons secretariaat, mocht u vragen hebben of willen reageren.

Ik hoop u spoedig te spreken op onze Algemene Ledenvergadering! Blijf gezond!

In de bijlage vindt u deze volledige ledenbrief inclusief het model overdrachtformulier overledene. Deze kunt u downloaden door op onderstaande knop te drukken.

Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkszaken (BZK) heeft zich vandaag op de hoogte gesteld van de ervaringen op de ‘werkvloer’ van de uitvaartbranche in de afgelopen zware maanden.

Tijdens een werkbezoek aan de uitvaartbranche, dat plaatsvond op de gemeentelijke begraafplaats Essenhof, liet zij zich bijpraten door diverse mensen uit de dagelijkse praktijk, waaronder mortuariummedewerkers, uitvaartverzorgers, ovennisten, een locatiemanager, een begraafplaatsmedewerker en een nazorgconsulent. De knelpunten en leerpunten uit de coronacrisis kwamen aan de orde, gestaafd door tal van soms zeer persoonlijke ervaringen uit de dagelijkse ‘Corona-praktijk’.

Minister Ollongren zei onder de indruk te zijn van de intensiteit van het werk en complimenteerde via de aanwezigen graag alle de medewerkers en managers met hun grote inzet in moeilijke tijden. In de gesprekken kwam naar voren dat medewerkers en nabestaanden zich tijdens de crisis niet altijd voldoende gezien voelden door de regering. De minister had daar begrip voor en verzekerde hen dat dit nu wel het geval is en dat zowel de branche als nabestaanden mogen rekenen op blijvende aandacht.

Onder de gesprekspartners van de minister waren VMG-lid Ton Claassen en zorgmanager Heleen Nelisse van CMO. De betrokken brancheorganisaties waren aanwezig in de persoon van BGNU-directeur Heidi van Haastert en VMG-voorzitter Joris Huizinga. Minister Ollongren vroeg hen om de waardering voor het werk van de medewerkers in mortuaria en uitvaartbranche over te brengen aan de achterban.

De volgende richtlijnen en adviezen zijn opgesteld door Peter Molenaar, deskundige infectiepreventie van GGD Amsterdam:

• De belangrijkste maatregel is juiste uitvoering handhygiëne, zoals tijdens ( na verwijderen van de persoonlijke beschermingsmiddelen) /na de verzorging, contact met de nabestaanden en omgeving, en na  verplaatsing en vervoer van de overledene.
• Draag tijdens de verzorging persoonlijke beschermingsmiddelen als schort met lange mouwen en handschoenen. Een bril en mondneusmasker is niet nodig omdat besmetting voornamelijk plaatsvindt door druppels via hoesten en niezen. Ook als er mogelijk sprake is van luchtverplaatsing uit de mond tijdens de verzorging is dit zo een kleine hoeveelheid lucht met zo weinig kracht dat er geen risico is op besmetting.
• Er is geen redenen om de overledene niet thuis op te baren, zelfs met de kist open. Natuurlijk moet je het niet stimuleren maar handcontact met de overledene door de nabestaanden kan ook, mits er een handenwasgelegenheid is of handalcohol. Een knuffel op het gelaat, etc. wordt niet geadviseerd.
• De overledenen kan ook in een uitvaartcentrum opgebaard worden.
• Nabestaanden hebben vaak nauw contact gehad met de overledene. De GGD zal mogelijk bij de nabestaanden checken of er sprake is van besmetting.
• Risico op besmetting: het is een nieuw/ onbekend virus maar uit onderzoek bij coronavirussen zien we een korte overleving van enkele uren tot een dag. Alleen bij lage temperaturen en hoge luchtvochtigheid nog wel aanwezig tot 3 dagen, dit is zeer uitzonderlijk. Belangrijker is echter de transmissieweg, dit geschiedt door druppels via hoesten, niezen. Na overlijden zal besmetting dus hoofdzakelijke kunnen plaats vinden door het niet uitvoeren van handhygiëne en het niet dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen.
• Meestal zal de overledene zijn overleden in een ziekenhuis/ instelling omdat er opname veelal geïndiceerd is. Als dan de overledene wordt opgehaald is het voldoende om dit te doen met de juiste hygiënemaatregelen zoals benoemd bij punt 2.
• Wel kan in het ziekenhuis sprake zijn dat de overledene nog in een isolatiekamer ligt. Dan dient er worden gehandeld conform het ziekenhuisprotocol. Verdere informatie hierover kunt u navragen bij de verpleging of afdeling infectiepreventie van het ziekenhuis.
• Bij het aantrekken van de persoonlijke beschermingsmiddelen eerst schort aan, , dan handschoenen waarbij men de handschoenen over de manchet van het schort worden getrokken zodat de polsen worden afgeschermd.
• Bij uittrekken van de persoonlijke beschermingsmiddelen eerst de handschoenen uit, toepassen handhygiëne, schort uit en vervolgens wederom toepassen handhygiëne.
• Handen schudden mag met de nabestaanden zolang je handhygiëne maar toepast.
• Bij ophalen nogmaals uitvoeren van de hygiënemaatregelen, hierbij ook aandacht in de chauffeurscabine. Zorg dat handhygiëne wordt toegepast alvorens men in de auto stapt.
• Mocht er een indicatie zijn voor desinfectie is alcohol, minimaal 70%, en toegelaten door het CTGB, herkenbaar door een N-nummer voorzien van 5- of 7-cijferig nummer effectief.
• Veel informatie over het coronavirus kunt u lezen op de website van het RIVM https://www.rivm.nl/coronavirus .Voor overige vragen met betrekking tot het corona-virus kunt u contact opnemen met de GGD in uw regio.